20 Maddede Masalsı Film Amelie'nin Perde Arkası

Jean-Pierre Jeunet ile fantastik romantizm esintili Amelie filmi, izleyenleri dönemin büyülü Paris'ine bir yolculuğa çıkarıyor. 2001 yılında çekilen bu ödüllü filmde başrolde inanılmaz derecede sevimli Audrey Tautou var. Başkalarına yardım eden ve aynı derecede sevimli Mathieu Kassovitz ile filmde utangaç aşıkları oynuyorlar. Amelie, tüm zamanların en yüksek hasılat yapan Fransız filmlerinden biri olmakla beraber hayal gücümüzü ve creme brulee'ye olan sevgimizi yeniden ateşledi sanki. Ne dersiniz?

Neredeyse 20 yıl önce önce, tamamen kurgusal olan Amélie Poulain kendi adını taşıyan filmde 7’den 70’e dünyanın her yerinden izleyicileri memnun etti ve etmeye de devam ediyor. Bugüne kadar Amelie, Amerika Birleşik Devletleri'nde yayınlanan en yüksek hasılat yapan Fransızca film olarak biliniyor. Amélie dünya çapında yaklaşık 174 milyon dolar kazandı. Bunun yanında beş Oscar adaylığı ve dört César (Fransız Oscar'ına eşdeğer) kazanmıştır. İşte en sevdiğiniz Galya perisi hakkında bilmedikleriniz…

1- AMELİE’İ ARARKEN

Yönetmen Jean-Pierre Jeunet, Amelie rolünü ilk olarak Emily Watson'ı düşünerek yazmıştı ancak İngiliz aktrisin Fransızcasının iyi olduğu söylenemezdi. Watson zaten 2001’de vizyona giren gizem ve dram türündeki Gosford Park'ın çekimleri ile meşguldü.

2- BAŞ KARAKTERİNİN ADI OLAN ‘AMELİE’ EMİLY WATSON'DAN ALINMIŞTIR

Yönetmen ve senarist Jean-Pierre Jeunet, rolü İngiliz aktris Emily Watson için Fransızca yazdı ve ana karaktere bu yüzden Amelie adını verdi. Jeunet, Watson'ın kayda değer oyunculuk yeteneğinin, ana dilini konuşmadığı zamanlarda da ortaya çıkaramadığını fark ettiğinde, senaryoyu Emily'nin İngiltere'de büyüdüğünü gösterecek şekilde yeniledi. Buna rağmen Watson, altı ay boyunca evden uzakta olmak istemediğini söyleyerek sonunda projeden ayrıldı. (Onun yerine Gosford Park'ı tercih etti.) Jeunet ve yardımcı yazar Guillaume Laurant, karakteri %100 Fransız olarak yaptı ve adını Galyalı Amélie olarak değiştirdi.

3- AMELİE’NİN KEŞFİ

Jeunet,Paris sokaklarında yürürken Emily Watson yerine geçecek kişiyi düşünüyordu. Tesadüfen karşılaştığı bir afiş vardı: Vénus Beauté (Venüs Güzeli). Audrey Tautou afişin tam da ortasında duruyordu. Jeunet onu şu şekilde ifade etmiştir: “Bir çift kara göz, bir masumiyet parıltısı, alışılmadık bir tavır beni etkiledi…” Sonrasında rol için Audrey’e teklif sunmuşlar ve daha 10 saniye içinde yönetmen baş karakterin Audrey olduğunu anlamış…

4. AMELİE'NİN ÇALIŞTIĞI KAFE GERÇEK BİR YER

Jeunet, Amélie'nin iş yeri olarak düşündüğü ve filmin bir nevi aksiyon merkezi olacak Café des Deux Moulins adlı gerçek bir kafe kullandı. Café des Deux Moulins, Paris'in Montemarte semtinde, 15 Rue Lepic adresinde yer alıyor. Bugün için bile popüler, turistik bir yer olma özelliğini taşıyor…Hemen hemen filmde göründüğü gibi aynı hatta şimdi crème brûlée'nin adını da Amélie'den alıyor.

5- JEUNET’İN STÜDYO TAKINTISI

Jeunet'in önceki tüm filmleri (Delicatessen ve Alien: Resurrection dahil) film stüdyolarında çekilmişti. Onun için mekan kontrol edilmeliydi ancak Montmartre mahallesini sağlam bir sahnede yeniden yaratmak son derece pahalı ve zor olacağı için yönetmen, hayal gücünün rüya gibi versiyonuna tam olarak uymasa da gerçek yerinde çekim yapmak zorunda kaldı. Jeunet, "Sokaklardaki tüm arabaları temizledik, duvarlardaki grafitileri temizledik, posterleri daha renkli olanlarla değiştirdik..." demiştir. Mekanı her şeyiyle kontrol etmeyi ve hiçbir eksik bırakmamayı umuyordu. Hatta şu şekilde özetler: “Şehrin estetik kalitesi üzerinde elimden geldiğince kontrol sağlamaya çalıştım diyelim.” Aynı zamanda post prodüksiyon dijital hileleri ile Jeunet'in vizyonunu gerçekleştirmesine yardımcı oldu.

6-'AMELİE' BEŞ AKADEMİ ÖDÜLÜ'NE ADAY GÖSTERİLDİ

Film sanatsal ve ticari açıdan büyük başarı kazanmış ve dünya çapında geniş bir gösterime sahip olmuştur. Beş dalda Akademi Ödülü için aday gösterilmiştir:

En İyi Sanat Yönetmenliği, Aline Bonetto (sanat yönetmeni), Marie-Laure Valla (set yönetmeni)

En İyi Sinematografi, Bruno Delbonnel

En İyi Yabancı Film, Fransa

En İyi Özgün Senaryo, Guillaume Laurant ve Jean-Pierre Jeunet

En İyi Ses, Vincent Arnardi, Guillaume Leriche, Jean Umansky

2001 yılında film, Avrupa Film Festivali’nde “En İyi Film” ödülü dahil pek çok ödül kazandı.

Ayrıca Toronto Uluslararası Film Festivali'nde halk oylamasıyla kazandığı ödülün yanı sıra, Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali’nde de Kristal Küre Ödülü’nü kazanmıştır.

27. César Ödülleri'nde En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Özgün Müzik ve En İyi Sanat Yönetimi dallarında César Ödülleri'nin de sahibi olmuştur.

2002 Altın Küre Ödülleri'nde “En İyi Yabancı Film” dalında aday olmuştur.

Film, New York Times tarafından “Gelmiş Geçmiş En İyi 1000 Film”den biri seçilmiştir.

IMDB ilk 250, 27 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. listesinde, ilk 50 içindedir.

21. Yüzyılın En İyi Filmleri listesinde 87. sırada yer almaktadır.

7- FİLMİN RENK ŞEMASI ÜNLÜ BİR SANATÇIDAN İLHAM ALDI

Çok renkli bir film olmasına rağmen mavi nadir renklerden biridir. Filmde öne çıkan yeşil, sarı ve kırmızı renkler, Brezilyalı ressam Juarez Machado'nun çalışmalarından ilham aldı. Genel olarak, renk paleti çok sayıda kırmızı, sarı ve yeşil ile yani sıcaktır; O zamandan beri başka bir Fransız filmi aksini ima etse de mavi sıcak bir renk değildir. Amélie'de mavi renk gördüyseniz, kontrast sağlamak için kullanılmış olduğunu ve post prodüksiyonda eklenmiş olduğunu bilmelisiniz. Jeunet’e Harry Potter’ın yönetmeni olması için teklif geldiğinde reddetmiş çünkü o sıcak tonların adamı…

8- AMELİE ROLÜ İÇİN AYRICA VANESSA PARADİS DE DÜŞÜNÜLMÜŞ. AUDREY KADAR HAYAT VEREBİLİR MİYDİ BİLİNMEZ…

9. GEZGİN CÜCE, GERÇEK HAYATTAKİ OLAYLARDAN İLHAM ALMIŞTIR

Fransız mahkemesi, 90'larda 150'den fazla bahçe cücesini çalmaktan Garden Gnome Kurtuluş Cephesi'ni mahkum etti. Grubun söylemleri daha sonra filmdeki gezgin cüceye ve 2000'lerin başında bir dizi Travelocity reklamına ilham verdi.

10.AŞIKLARIN FİLM BOYUNCA TEK BİR PARAGRAFLIK DİYALOGU BİLE YOK

Filmin başından sonuna kadar Amelie ve sevgilisi Nino Quincampoix asla bir repliğe sahip değil. Sadece, Sacre Coeur'da telefonda ve Deux Moulin'de yüz yüze kısa bir görüşmeleri var.

11. AMELİE'NİN TV’DE İZLEDİKLERİ GERÇEK

Odasındayken televizyonda izlediği sahte siyah beyaz belgesel gerçek görüntülerden alınmış. Özellikle, 1923 Pathe Journal haber filminden Fransız aktris Sarah Bernhardt'ın ölümüyle ilgili görüntüler yer alıyor.

12. AMELİE'NİN ODASINDAKİ TUHAF RESİMLER

Amelie’nin odasının duvarını süsleyen köpek ve ördek resimleri Michael Sowa'ya aittir. Sowa, hayvanları ve insanları yaratıcı ve tuhaf ortamlarda tasvir etmesiyle tanınan Alman ressam.

13. SENARYODAKİ BABANIN DEĞİŞİKLİĞİ

Orijinal taslakta, Amelie'nin babası Londra'da yaşayan bir İngiliz'di. Karakter sonunda Rufus olarak bilinen Fransız-İtalyan aktör tarafından oynanan münzevi bir Fransız'a dönüştürüldü.

14. DAİRENİN İÇ ÇEKİMLERİ ALMANYA'DA BİR STÜDYODA ÇEKİLDİ

Tam olarak Almanya, Köln'de çekilmiştir. Yönetmenin biraz olsun alışkanlıklarına geri dönülmüş…

15. AUDREY TAUTOU TAŞ SEKTİRMEYİ BİLMEDİĞİ İÇİN

Taş sektirme sahneleri özel efektlerle yapılmış ve filme eklenmiştir.

16. AUDREY OYUNCU OLMAKTAN ZİYADE MAYMUNLARLA İLGİLENMEK İSTİYORDU

Audrey Tautou genç yaşlardan itibaren aktris ve modeldi, ancak büyüdükten sonra yapmayı planladığı şey tam olarak bu değildi. Primatolog olmak istiyordu. (Primatologlar genel anlamda goriller, orangutanlar, şempanzeler ve lemurlar gibi primatları inceleyen bilim adamlarına verilen isimdir. Biyoloji, tıbbi araştırma, antropoloji ve zooloji dahil olmak üzere bu alandaki çeşitli rollerde çalışırlar.) Fikrinden vazgeçmeyen Audrey, Amélie’nin çekiminden sonra orangutanları incelemek için Sumatra'ya gitti.

18. AMELİE CANNES'DE YER ALMADI

Amélie Fransa'da coşkulu eleştirilere açık hale geldi fakat Cannes Film Festivali'nde oynamaya davet edilmemişti. Jeunet, bu durumu festival direktörünün "filmi çok ilginç bulmadığını" öne sürerek açıkladı. Başka bir söylentide: Seçim komitesinin, "çalışma baskısı" olarak bilinen, filmin bitmemiş bir versiyonunu görmüş olmasıydı. Bu durumda, henüz müziği bulamışlardı fakat müzik her şeyin başında geliyordu.

19. PRODÜKSİYON ASİSTANI SAYESİNDE TİERSEN KEŞFİ

Yann Tiersen, filmin müziklerini yapan ilk kişi değildi. Yönetmen Jean-Pierre Jeunet aslen İngiliz minimalist besteci Michael Nyman'ın filmin müziklerini yapmasını istedi fakat bir türlü anlaşamadılar. Bir prodüksiyon asistanı daha sonra Jeunet'e bir Yann Tiersen CD'si verdi ve Jeunet bu şekilde Tiersen’ı keşfetti. OnunCD'lerinden birini çalana kadar Tiersen'in çalışmalarını hiç duymamıştı. Jeunet, sonra da "O akşama kadar tüm kayıtlarını aldım" dedi. Tiersen'i Amélie'nin müziğini yazmaya davet etti ve önceki şarkılarından birkaçını da ekledi. Film müziğini oluşturan şarkıların çoğunun haklarını satın aldı. Buna ek olarak, Tiersen orijinal bir ana tema olan "La Valse d'Amelie"i yazdı. Film müziği albümü Fransız müzik listelerinde bir numaraya ulaştı.

20.BÜTÜN KIZLARIN ADI NEDEN AMÉLIE?

Bu durumda, korelasyonun nedenselliğe eşit olduğu söylenebilir... 2000 yılında, yani film vizyona girmeden bir yıl önce, İngiltere ve Galler'de Amélie adı verilen 12 bebek vardı. Filmden sonra bu sayı 2002'de 250'ye yükseldi ve 2007'de yılda neredeyse 1.100 yeni Amélie vardı. Sayı o zamandan beri sabit kaldı. Eğilim ABD'de de benzerlik gösterdi, Amélie 2003 yılına kadar en popüler 1000 isim arasında değildi, aniden 839. sıraya sıçradı ve yükseldi.